The British monarchy, headed by King Charles III, can be a contentious issue for the Welsh independence movement. Many want it abolished, and think Wales becoming an independent country is a way for that to happen. Some want it to continue, either because they support it, or because they don’t feel that fighting for independence and a republic at the same time is pragmatic.
I’m in the latter category. Here I set out my four main reasons why Wales should and will remain a constitutional monarchy post-independence.
Political pragmatism
Wales is a pro-monarchy country, with no desire to replace the unelected King Charles III with an elected head of state just yet. The most recent poll conducted by YouGov for WalesOnline in February 2023 put support for the monarchy on 52%, with support for an elected head of state at 28%, and ‘don’t know’ at 11%. A YouGov poll last year with a bigger sample size put support for the monarchy at 55% and that for an elected head of state at 28%.
Trying to achieve independence is going to be a challenge and the movement will need as many voters as possible. Alienating voters who may be persuaded to vote for independence but not necessarily a republic isn’t politically practical. Wales doesn’t need to be a republic to be independent from Westminster.
Constitutional continuity
Wales becoming an independent country will be a big constitutional change. Although Wales as a nation is old, democratically it is still very young. Devolution has only been in place since 1999. For centuries before that, politically Wales was part of England, then the UK. It still isn’t a completely separate entity as it doesn’t have its own justice system or fully devolved powers.
I personally have always felt that independence is a journey and there will be several steps along the way. For me, the next logical step would be to become a sovereign nation state as a member of the UN, as a constitutional monarchy, with King Charles or his heir becoming King of Wales. There are precedents for this in other countries.
When Ireland left the UK it became the Irish Free State in 1922 with the British monarch as its head of state, and only became a republic in 1949. New Zealand, Australia, and Canada, which used to be under British rule but are now independent, still have the British monarch as their head of state, with Governors General performing the monarch’s day-to-day duties. I see Wales being similar to those, especially New Zealand, which has a unicameral parliamentary system like Wales.
Losers’ consent and British identity
Not everyone in Wales wants it to be an independent country and end its political union with England, Scotland, and Northern Ireland. I can’t predict how Wales will become independent. It could be through a referendum or election, or by mutual consent between governments. There will be a significant proportion of the country against it, but the newly-formed state will need that minority to accept independence and engage with the process and their state. Many of those will be current and ex-military members; the new state will need them to help form its own armed forces.
The monarchy can be a part of that. Retaining the monarchy keeps that British link that many feel is an important part of their identity. It can help give the new state an air of legitimacy in their eyes, so that they accept it and feel part of it.
It will also help to evolve Britishness away from how it’s seen now through UK eyes, to a more Scandinavian type of identity. One in which the people of the former UK have common connections through language, family, friendship, and a common head of state in the British monarch, but are politically independent from each other.
The relationship with England
Wales’ relationship with England is long and complicated. Independence will be a new chapter and a huge change in that relationship, not just for Wales but for England. The monarchy can be a bridge between the two countries, reaffirming a relationship as friendly neighbours.
It can be a symbol of that, and show that Wales seeks independence because it wants to govern itself, not as some sort of anti-English sentiment (which Welsh independence is often accused of being). This also connects with my third reason, of Britishness evolving with common connections, and the monarchy being part of that.
An independent Wales may well eventually become a republic, as many in the movement hope. But that journey must start somewhere and, for Wales, I believe that journey needs to be begun as a constitutional monarchy with a shared King Charles III or his heir as head of state.
The important thing is for Wales to become independent from Westminster. For it to have the powers and ability to make things better for its citizens, and to join the international community as a sovereign nation state. That, for me, is the first priority.
Pam y dylai Cymru annibynnol barhau â brenhiniaeth Brydeinig
Gall brenhiniaeth Prydain, dan arweiniad y Brenin Siarl III y dyddiau hyn, fod yn ddadl gynhennus mater i lawer yn y mudiad annibyniaeth Gymreig. Mae llawer yn yr ymgyrch eisiau ei ddiddymu a theimlo bod Cymru yn dod yn wlad annibynnol a dyma ffordd y gall hynny ddigwydd. Mae rhai am iddo barhau naill ai oherwydd eu bod ei gefnogi neu oherwydd nad ydynt yn teimlo bod ymladd dros annibyniaeth a Gweriniaeth ar yr un pryd yn ymarferol neu’n bragmatig.
Rydw i yn y categori olaf. Yma rwy’n nodi fy mhrif resymau pam y dylai ac y bydd Cymru’n parhau’n frenhiniaeth gyfansoddiadol ar ôl annibyniaeth.
Pragmatiaeth wleidyddol
Mae Cymru yn wlad o blaid y frenhiniaeth a dim awydd i ddadorseddu pennaeth gwladwriaeth anetholedig presennol y Brenin Siarl III gyda phennaeth etholedig eto. Yn y pôl mwyaf diweddar a gynhaliwyd gan YouGov ar gyfer WalesOnline ym mis Chwefror 2023 gangoswyd cefnogaeth i’r frenhiniaeth yn 52%, y gefnogaeth ar gyfer pennaeth gwladwriaeth etholedig ar 28%, gyda dim yn gwybod ar 11%. Dangosodd arolwg barn YouGov flwyddyn ynghynt sampl mwy gefnogol sef 55% a chefnogaeth i bennaeth gwladwriaeth etholedig ar 28%.
Mae ceisio ennill annibyniaeth yn mynd i fod yn her a bydd y mudiad angen cymaint o bleidleiswyr â phosib. Mae yna bleidleiswyr heb fod mor frwd a all gael eu perswadio i bleidleisio dros annibyniaeth ond nid o reidrwydd nid yw Gweriniaeth yn bragmatig yn wleidyddol iddynt. Nid oes angen i Gymru fod yn Weriniaeth i fod yn annibynnol a throi cefn ar San Steffan.
Parhad cyfansoddiadol
Pan ddaw Cymru yn wlad annibynnol bydd newid cyfansoddiadol mawr. Er bod Cymru yn Hen wlad a chenedl, yn ddemocrataidd mae’n dal yn ifanc iawn. Dim ond ers 1999 y cawsom ddatganoli a chyn hynny ers 1535 yn wleidyddol roedd Cymru yn rhan o Loegr ac nid yw’n endid cwbl ar wahân i Loegr eto ac un enghraifft yw nid oes ganddi ei system gyfiawnder ei hun.
Yn bersonol, rydw i bob amser wedi teimlo mai taith yw annibyniaeth a bydd sawl cam ar y ffordd a’r cam rhesymegol pwysicaf nesaf fyddai dod yn genedl-wladwriaeth sofran yn aelod o’r Cenhedloedd Unedig fel brenhiniaeth gyfansoddiadol gyda’r Brenin Prydeinig presennol yn dod yn Frenin Cymru fel y daeth yn flaenoriaeth mewn gwledydd eraill.
Pan adawodd Iwerddon y DU daeth yn Wladwriaeth Rydd yn 1922 gyda brenhines Prydain fel pennaeth y wladwriaeth a dim ond ym 1949 y daeth yn Weriniaeth. Mae gwledydd eraill fel Seland Newydd, Awstralia a Chanada a arferai fod o dan Rheolaeth Brydeinig bellach yn annibynnol yn dal i gadw’r brenin Brydeinig fel pennaeth y wladwriaeth gyda llywodraethwyr cyffredinol yn perfformio dyletswyddau ‘r frenhiniaeth o ddydd i ddydd. Rwy’n gweld Cymru yn debyg iawn i’r gwledydd hynny, yn enwedig Newydd Seland sydd â system Seneddol un siambr fel Cymru.
Cydsyniad collwyr a hunaniaeth Brydeinig
Nid pawb yng Nghymru eisiau i Gymru fod yn wlad annibynnol a rhoi diwedd ar ei hundeb gwleidyddol â Lloegr, yr Alban a Gogledd Iwerddon. Ni allaf ragweld yn hollol sut y bydd Cymru yn dod annibynnol; gallai ddod drwy refferendwm neu etholiad neu gytundeb rhwng llywodraethau gwledydd Prydain ond bydd yna gyfran sylweddol o’r wlad yn erbyn hyn.
Ond bydd angen i’r lleiafrif hwn yn y wladwriaeth newydd dderbyn annibyniaeth ac i ymgysylltu â’r broses a’r wladwriaeth newydd wrth gael ei ffurfio. Bydd llawer o’r bobl hynny yn rai â chefndir filwrol yn gyn-filwyr. Rhaid i ni gofio y bydd eu hangen ar y fyddin a’r wladwriaeth newydd i helpu i ffurfio ein Lluoedd Arfog ni.
Gall y frenhiniaeth fod yn rhan annatod o hynny a chadw’r elfen Brydeinig honno y mae llawer yn teimlo ei fod yn rhan bwysig o’u hunaniaeth. Gall hynny helpu i sefydlu ein Llu Awyr ac i lunio elfen o gyfreithlondeb yn eu llygaid fel eu bod yn ei dderbyn eu bod yn rhan o’r Gymru newydd a nawr trwy lygaid y DU yn derbyn hunaniaeth o fath mwy Sgandinafaidd lle mae pobl Prydain Fawr â chysylltiadau cyffredin, trwy iaith, teulu, cyfeillgarwch a phennaeth gwladol gyffredin yn y brenin Prydeinig ond yn yn wleidyddol annibynnol ar ei gilydd.
Y berthynas â Lloegr
Mae perthynas Cymru â Lloegr yn un hir a chymhleth a bydd annibyniaeth yn bennod newydd yn y berthynas honno a bydd yn newid mawr yn y berthynas nid yn unig ar gyfer Cymru ond i Loegr hefyd. Gall y frenhiniaeth fod yn bont rhwng yr 2 wlad ac chynnal y berthynas fel cymdogion cyfeillgar a hefyd yn arwydd o’r berthynas honno a dangos bod Cymru fel gwlad sy’n deisyfu annibyniaeth oherwydd ei fod am lywodraethu ei hun nid wrth ddangos elfennau gwrth-Seisnig fel y cyhuddir ni’n aml fel rhai dros annibyniaeth.
Mae hyn hefyd yn cysylltu â ‘r trydydd rheswm 3 sef gweld Cymru annibynnol yn dal â’i chysylltiadau Prydeinig ac yn ymddadblygu gyda chysylltiadau cyffredin a’r frenhiniaeth yn rhan o hynny.
Mae’n ddigon posib y bydd Cymru annibynnol yn dod yn Weriniaeth yn y pen draw fel mae llawer yn yr ymgyrch yn dymuno ond rhaid cychwyn ar y daith honno yn rhywle ac i Gymru, credaf y bydd angen cychwyn y daith honno fel brenhiniaeth gyfansoddiadol gyda’r brenin yn bennaeth y wladwriaeth.
Y pwysigrwydd i mi yw i Gymru ddod yn annibynnol a gadael San Steffan, a cael y pwerau a’r gallu i wneud hynny gan gwneud pethau’n well i’w dinasyddion ac ymuno â’r gymuned ryngwladol fel cenedl-wladwriaeth sofran. Dyna, i mi, yw’r flaenoriaeth gyntaf.
